Rituelen of gewoontes vond ik altijd saai.

Totdat ik ontdekte dat ik er eigenlijk zelf behoorlijk veel heb.

Zo word ik bijvoorbeeld dagelijks tussen 6 en 6:30 uur gewekt door 1 van mijn 2 katten omdat ze dan graag hun kattenmelk of theelepeltje natvlees willen hebben. Een prima tijdstip trouwens en ik hoef daardoor bovendien geen wekker te zetten.

Vervolgens ga ik weer naar boven, maar niet zonder een heerlijke kop koffie van versgemalen bonen in mijn hand. Ik drink mijn koffie altijd zwart, want dan proef je de smaak het beste, is mijn mening.

Tijdens mijn kop koffie scrol ik door de tijdlijn van FB en LinkedIn. Ja, ik weet dat het eigenlijk niet goed is om meteen na het ontwaken op je telefoon te kijken. Maar het is part of my job. Op dinsdag en donderdag plaats ik meestal een post op mijn sociale media-accounts: LinkedIn en FB.

2 tot 3 keer per week ren ik een half uurtje. Niet echt een bezigheid waar ik enthousiast van word, maar het is goed voor lichaam en geest. Altijd een vaste dag en een vast tijdstip.

Mijn ballerina ritueel

In een recentelijke post op Social Media noemde ik al het ballerina ritueel tijdens het douchen. Iedere ochtend neem ik een koude douche en ik ontdekte onlangs dat ik tijdens het koud douchen als een dansende ballerina op mijn tenen ga staan. Alsof het dan minder koud is. Natuurlijk niet.

Zo heb ik dus om 10 uur ’s ochtends al 5 rituelen achter de rug. Blijkbaar ben ik dus toch net als velen van de gewoontes.

Rituelen zijn een manier om nieuw gedrag aan te leren

Het mooie van dagelijkse rituelen is dat het een ideale manier is om nieuw gedrag aan te leren. En veel effectiever dan bijvoorbeeld goede voornemens. Je kent het vast wel: in het nieuwe jaar heb je allerlei goede voornemens: meer sporten, gezonder eten, niet meer roken etc. De eerste paar dagen ga je vol goede moed van start. Je doet braaf je ding. Maar na een week gooi je de handdoek in de ring: het is niet vol te houden!

Wat wel werkt: elke dag heel kort je goede voornemen uitvoeren. Een gewoonte creëren, rituelen dus. Iedere dag een beetje, werkt beter dan af en toe heel lang.

Veel topatleten hebben een ritueel. Neem tennisser Rafael Nadal. Voordat hij een bal slaat, plukt hij zijn onderbroek tussen zijn billen vandaan, veegt met z’n schoen de lijnen schoon en trekt aan zijn T-shirt, eerst boven de linkerschouder, dan rechts. Vervolgens raakt hij zijn neus aan, strijkt met zijn hand langs zijn linkeroor, tikt de neus weer aan (soms tweemaal) en strijkt langs zijn andere oor. Dan tikt hij de bal met zijn racket naar de vrije hand. Hij stuitert drie tot 5 maal. Pas dan slaat hij op.

Roger Federer schudt graag heftig met zijn hoofd en heeft iets met het nummer 8, getuige de 8 handdoeken, 8 flessen water en 8 rackets.

Wat dat met organisaties te maken heeft? Alles.

Organisaties staan bol van rituelen. Denk aan de jaarlijkse kerstborrel, de nieuwjaarswensen aan collega’s op de eerste werkdag na de vakantie (of het ontduiken ervan), de maandelijkse vrijdagmiddagborrel, de jaarlijkse heisessie, altijd bitterballen en een speech bij pensionering, de jaarlijkse beoordelingscyclus et cetera.

Rituelen hebben impact.

Ze zorgen dat we het buitengewone van het gewone kunnen onderscheiden. Rituelen markeren vaak belangrijke veranderingen. Bijvoorbeeld de officiële introductie van een nieuwe directeur in het bedrijf of de openingsplechtigheid bij het betrekken van een nieuw gebouw. Dergelijke ‘overgangsrituelen’ hebben een dubbele betekenis: ze onderstrepen de verandering, maar benadrukken ook de gezamenlijke verbondenheid in een groep en de traditie waarin een verandering wordt opgenomen. Ze zijn van onmisbaar belang bij verandering en groei.

Vasthouden aan rituelen en routines op het werk leidt tot een prettiger werkomgeving en kan daarnaast mensen productiever maken. Door bijvoorbeeld iedere dag een bepaalde taak absolute prioriteit te geven en die ook elke dag op hetzelfde tijdstip te volbrengen. Het wordt een automatisme en wanneer iets een automatisme wordt, kost het minder energie.

Soms zie ik hele mooie rituelen in een organisatie. Organisaties die 2 teams samenvoegen en een hele dag uittrekken om elkaar goed te leren kennen. Om samen een nieuwe koers van een organisatie te bepalen, waarbij het gesprek over de nieuwe doelstellingen door een cartoonist wordt opgetekend.

Het werkt. Keer op keer.

Welke rituelen bepalen het succes van jouw organisatie?

Een organisatiecultuur uit zich in waarden, gedrag, houding, communicatie en rituelen. Die maken dat de organisatie werkt zoals ze werkt of juist niet werkt. Een organisatie is eigenlijk gewoon een groep individuen. Deze hebben iets nodig wat bindt. Daarvoor gebruik je in een organisatie rituelen. We weten allemaal dat een groep individuen iets gedaan kan krijgen, maar ook dat in samenwerking meer bereikt wordt.

Met rituelen zorg je ervoor dat een organisatie niet alleen uit een groep mensen bestaat, maar een hecht collectief is. Rituelen leiden tot het boeien en binden van medewerkers.

Sta er maar eens bij stil. Wat zijn de rituelen bij jouw bedrijf? Ongetwijfeld voor jou zo normaal maar voor anderen niet.